Το τραγούδι μας για τα Όσπρια

Οι Μάγκες του Α2 παρουσιάζουν την πρόταση τους για τα όσπρια

Ποιήμα: Όσπριο καλό

Όσπριο καλό!όσπριο Ελληνικό
το πιο υγιεινό, σε όλο το νομό
που θα σε βρω, αν σε χάσω δεν μπορώ!
και το λέω στη μαμά
θέλω κι άλλο
σε παρακαλώ!

     Αποστόλου Νεκτάριος

Μάτσας Δημήτρης
Τμήμα Α1

Κουκιά

Σόγια

 

Άζωτο από τα όσπρια

ΠΩΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΥΝ ΑΖΩΤΟ ΤΑ ΟΣΠΡΙΑ

Εκείνο που χαρακτηρίζει περισσότερο τα όσπρια και γενικότερα τα ψυχανθή από τις άλλες οικογένειες των φυτών και που έχει τη μεγαλύτερη πρακτική σημασία είναι το πλήθος των μικρών φυματίων, που παρουσιάζουν οι ρίζες τους. Αν ξεριζώσουμε ένα οποιοδήποτε ψυχανθές, θα δούμε τις ρίζες του γεμάτες από μικρά εξογκώματα, τα φυμάτια, όπως τα λένε.
Άλλα ψυχανθή παρουσιάζουν περισσότερα, άλλα λιγότερα φυμάτια, άλλα μεγαλύτερα κι άλλα μικρότερα. Όλα όμως τα ψυχανθή παρουσιάζουν φυμάτια. Το σχήμα των φυματίων παραλλάζει πολύ στα διάφορα είδη των ψυχανθών. Στο λαθούρι έχουν σχήμα έλλειψης, στο τριφύλλι είναι αυγουλάτα, στη σόγια είναι ανώμαλα στρογγυλεμένα κλπ.
Τι είναι τα φυμάτια αυτά και ποιο ρόλο παίζουν στη ζωή των ψυχανθών;

Πλούσια Ελληνική σαλάτα με όσπρια και δημητριακά

Μια πραγματική σαλάτα-γεύμα!

Πλούσια σε φυτικές ίνες, χορταστική και νόστιμη, θα ενυπωσιάσει σε ένα τραπέζι που κατά τα άλλα σερβίρει κρέας.

Συστατικά:

1 φλ. ψιλή φακή

1/2 φλ. φασόλια μπορλότο

1/2 φλ. σπόροι σιταριού

1/2 φλ. άγριο ρύζι

3 ασκαλώνια ή 2 φρέσκα κρεμμυδάκια καθαρισμένα και ψιλοκομμένα

2 σκελίδες σκόρδο καθαρισμένες και λειωμένες

2 ντομάτες, ξεφλουδισμένες, χωρίς τα σπόρια και κομμένες σε κύβους

1/2- 2/3 φλ. έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

φρεσκοστιμμένος χυμός ενός λεμονιού ή και παραπάνω

αλάτι και πιπέρι

Οδηγίες:

Βάζουμε το σιτάρι να μουλιάσει σε κρύο νερό για δύο μέρες ή μέχρι να πετάξει βλαστούς. Το ξεπλένουμε και το στραγγίζουμε.
Μουλιάζουμε από το προηγούμενο βράδυ τα φασόλια για να μαλακώσουν.
Μουλιάζουμε και το άγριο ρύζι για 60 λεπτά, το ξεπλένουμε και το σουρώνουμε.

1. Βάζουμε το σιτάρι σε μια μεγάλη κατσαρόλα με κρύο νερό. Τα αφήνουμε να πάρουν μια βράση, τα αλατίζουμε ελαφρώς, χαμηλώνουμε τη φωτιά και σιγοβράζουμε για περίπου 2-3 ώρες ή μέχρι να μαλακώσει το σιτάρι. Έπειτα, τα βγάζουμε και τα σουρώνουμε.

2. Βάζουμε το ρύζι σε μια μεγάλη κατσαρόλα με κρύο νερό και αφήνουμε να βράσει. Χαμηλώνουμε τη φωτιά και σιγοβράζουμε για περίπου 20 λεπτά ή μέχρι να σκάσει το ρύζι και να μαλακώσει, χωρίς όμως να διαλυθεί. Το κατεβάζετε από τη φωτιά, το σουρώνετε και το βάζετε στην άκρη.

3. Ξεπλένουμε καλά τη φακή και τη βράζουμε επίσης σε μια μεγάλη κατσαρόλα με κρύο νερό. Χαμηλώνουμε τη φωτιά και σιγοβράζουμε για περίπου 35 λεπτά μέχρι να μαλακώσει, χωρίς όμως να διαλυθεί. Γύρω στα 10 λεπτά πριν το κατεβάσουμε από τη φωτιά, το αλατίζουμε και στη συνέχεια το σουρώνουμε.

4. Βράζουμε τα φασόλια σε χαμηλή-μέτρια φωτιά μέχρι να μαλακώσουν, χωρίς όμως να διαλυθούν. Γύρω στα 10 λεπτά πριν τα κατεβάσουμε από τη φωτιά, τα αλατίζουμε λίγο. Βγάζουμε την κατσαρόλα από το μάτι και σουρώνουμε τα φασόλια.

5. Αναμειγνύουμε όλα τα δημητριακά και τα όσπρια σε ένα μεγάλο μπολ.

6.Κόβουμε σε κύβους την ντομάτα, τα ασκαλώνια και το σκόρδο και τα ανακατεύουμε με τα υλικά στο μπολ.

7.Χτυπάμε το ελαιόλαδο, το χυμό λεμονιού, το αλάτι, το πιπέρι και περιχύνουμε με αυτά τη σαλάτα.

8. Ανακατεύουμε τη σαλάτα και την αφήνουμε για τουλάχιστον 45 λεπτά στο ψυγείο πριν σερβίρουμε.

Πηγή:

http://www.gourmed.gr/syntages/oles/ploysia-elliniki-salata-me-ospria-kai-dimitriaka?tid=37

Φασόλια

Η ιστορία των φασολιών ξεκινάει από τη Λατινική Αμερική και συγκεκριμένα από το Περού, στο οποίο έχουν ανακαλυφθεί και τα πιο παλιά ίχνη καλλιέργειας. Εξαπλώθηκαν στην κεντρική Αμερική με το εμπόριο και έφτασαν στην Ευρώπη τον 15ο αιώνα από τους Ισπανούς κατακτητές. Θρεπτικά, δυναμωτικά και εύκολα στην καλλιέργεια, ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο και έγιναν βασικό μέρος της διατροφής μας σκαρφαλώνοντας, μάλιστα, πολύ ψηλά στη διατροφική πυραμίδα.

Υπάρχουν πολλές ποικιλίες φασολιών σε όλο τον κόσμο και, κυριολεκτικά, αμέτρητοι τρόποι μαγειρέματός τους. Οι Άγγλοι τα τρώνε με κόκκινη σάλτσα για πρωινό, οι Μεξικανοί τα βάζουν στις σαλάτες, οι Κουβανοί τα κάνουν πουρέ και τα τηγανίζουν, ενώ οι Ιάπωνες χρησιμοποιούν την πάστα φασολιών ως βασικό συστατικό στα γλυκά τους.

Διατροφικά, τα φασόλια αποτελούν πολύ καλή πηγή σιδήρου, με ένα πιάτο να καλύπτει το 30% των ημερήσιων αναγκών μας. Βέβαια, δεν έχει υψηλή βιοδιαθεσιμότητα αλλά μπορεί να απορροφηθεί από το σώμα πολύ πιο εύκολα αν καταναλωθεί σε συνδυασμό με βιταμίνη C και β-καροτένιο. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, ότι τα φασόλια μαγειρεύονται με καρότο, σκόρδο, κρεμμύδι και ντομάτα! Επίσης, τα φασόλια βοηθούν στην ενδυνάμωση και την καλή υγεία των οστών μας καθώς μας γεμίζουν με ασβέστιο, ενώ αποτελούν εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών και κυρίως φλαβονοειδών που βρίσκονται στο εξωτερικό περίβλημα.

Τα πιο γνωστά είδη φασολιών παγκοσμίως

MΑΥΡΑ: Xρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στις κουζίνες της Nότιας Αμερικής. Χρειάζονται πολλές ώρες μούλιασμα γιατί είναι ιδιαίτερα σκληρά, μαγειρεύονται πολύ καλά και στη συνέχεια αλέθονται και τηγανίζονται.
ΚΟΚΚΙΝΑ: Tα αγαπημένα φασόλια της μεξικανικής κουζίνας, θέλουν πολλές ώρες βρασμού αλλά θα σας αποζημιώσουν με τη γεύση τους. Θα τα βρείτε και έτοιμα σε κονσέρβα για τις σαλάτες σας.
MUNG: Ένα μικρό, πράσινο και πολύ… σκληρό φασόλι που χρησιμοποιείται ευρύτατα στις κουζίνες της Άπω Aνατολής.
CANNELLINI: Tα αγαπημένα φασόλια των Ιταλών της κεντρικής και νότιας Ιταλίας. Λευκά, μετρίου μεγέθους, με μια πλούσια γεύση που θυμίζει ξηρούς καρπούς. Θέλουν ταψί, φούρνο, χαμηλή θερμοκρασία και πολλές ώρες.

Ρεβίθια

Μία από τα ίδια, όπως και στην ιστορία του φασολιού, με την καλλιέργειά του να είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων και να συγκεντρώνεται σε περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο, τον Καύκασο και τη Μέση Ανατολή. Με τους εμπόρους ταξίδεψε στην Ινδία, όπου λατρεύτηκε όσο κανένα άλλο όσπριο και χρησιμοποιήθηκε σε αμέτρητες συνταγές αλμυρές και γλυκές, ενώ πολύ διαδεδομένο είναι και το ρεβιθάλευρο που δίνει εξαιρετικής γεύσης ψωμιά και πίτες.

Είναι όσπριο πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και περιέχει 20-28% πρωτεΐνη, 50-55% υδατάνθρακες και μόλις 4-7% λιπαρά, ενώ είναι πλούσιο σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Τρώγονται βραστά σε κατσαρόλα, μαγειρευτά στο φούρνο, αλέθονται και τηγανίζονται ως φαλάφελ, ενώ μια από τις πιο υποτιμημένες μορφές τους είναι και τα στραγάλια, που αποτελούν ένα πολύ υγιεινό εναλλακτικό σνακ στη θέση των ξηρών καρπών.

Κουκιά

Λιγότερο δημοφιλή ανάμεσα στα όσπρια είναι τα κουκιά, ένα ετήσιο, ποώδες φυτό της οικογένειας των ψυχανθών. Kατάγεται από την Ασία και καλλιεργείται σε ψυχρές και εύκρατες περιοχές, με την Kίνα να έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή κουκιών παγκοσμίως. O καρπός της είναι κοντός, χοντρός και άμισχος και περιέχει μέχρι δέκα μεγάλα ογκώδη σπόρια, τα γνωστά μας κουκιά. Καταναλώνονται και χλωρά και, φυσικά, ξερά και καλομαγειρεμένα σε πολλές παραλλαγές. Εν τούτοις, είναι πολλοί αυτοί που τα αποφεύγουν, καθώς τα κουκιά είναι πιθανό να προκαλέσουν μια αλλεργία που οδηγεί σε κυάμωση (αιμολυτική αναιμία) σε όσους έχουν έλλειψη του ενζύμου 6 GPD.

Ας μιλήσουμε για Οσπρια

Όσπρια στο Βυζάντιο

Η φθηνότερη και πιο διαδεδομένη τροφή για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ήταν τα λαχανικά και τα όσπρια. Με δεδομένες δε τις μεγάλες περιόδους νηστείας που προβλέπει η Εκκλησία, και τις οποίες φαίνεται ότι τηρούσαν με αρκετή ευλάβεια οι Βυζαντινοί, οι τροφές αυτές καταναλώνονταν για μακρύ χρονικό διάστημα από το σύνολο του πληθυσμού. Δεν είναι πάντα εύκολο να ταυτίσουμε τα διάφορα είδη λαχανικών που αναφέρουν οι πηγές. Μεγάλη κατανάλωση είχαν τα λάχανα, τα πράσα, τα κρεμμύδια, τα τεύτλα, τα μαρούλια, τα ραδίκια, το καρότο, ο αρακάς, η ρόκα. Άγνωστες φυσικά ήταν οι πατάτες και οι ντομάτες, που έφτασαν στην Ευρώπη πολύ αργότερα.

Τα όσπρια ήταν φθηνά και είχαν την τιμητική τους στο τραπέζι των ασθενέστερα οικονομικά τάξεων.
Το γεγονός ότι τα όσπρια μπορούσαν να διατηρηθούν επί μακρόν μπορούσαν να φθάνουν στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και στις απομακρυσμένες περιοχές της αυτοκρατορίας.
Τα πιο συνηθισμένα όσπρια ήταν το «φασούλιν», τα «κουκκία», η φακή, τα «λουπινάρια» και τα «ερεβίνθια».
Μεγάλη κατανάλωση φαίνεται να είχαν τα άγρια χόρτα και οι βολβοί. Το μαγείρεμα των λαχανικών είχε μεγάλη ποικιλία, τα έφτιαχναν, μάλιστα και τουρσί, για να μπορούν να τα καταναλώνουν και κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Ελληνικά όσπρια

Στην Ελλάδα λατρεύουμε τη φασολάδα, μας αρέσουν τα μαυρομάτικα φασόλια σαλάτα και οι γίγαντες πλακί. Αυτές οι συνταγές γίνονται πολύ καλύτερες όταν τα όσπρια είναι εγχώρια και δεν είναι λίγες οι περιοχές που παράγουν εξαιρετικής ποιότητας όσπρια. Έτσι, λοιπόν, όσπρια Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε.) είναι τα Φασόλια γίγαντες ελέφαντες Κάτω Νευροκοπίου, Φασόλια κοινά μεσόσπερμα Κάτω Νευροκοπίου, Φασόλια (γίγαντες ελέφαντες) Πρεσπών Φλώρινας, Φασόλια (πλακέ μεγαλόσπερμα) Πρεσπών Φλώρινας, Φασόλια Γίγαντες-Ελέφαντες Καστοριάς, ενώ έχει ήδη γίνει αίτηση για τα Φασόλια βανίλιες Φενεού. Στο οροπέδιο του Φενεού στην ορεινή Κορινθία, παράγονται επίσης μοναδικά ρεβίθια, όπως επίσης και στο θεσσαλικό κάμπο.

Οι ελληνικές ποικιλίες φακής, πάντως, εξαλείφθηκαν σταδιακά στο πέρασμα των χρόνων και αντικαταστάθηκαν από ξένες πιο ανθεκτικές και αποδοτικές ποικιλίες ή από εργαστηριακά σχεδιασμένες που ταίριαζαν καλύτερα στα ελληνικά εδάφη. Ως ελληνικές θα βρείτε τις φακές Φαρσάλων, Έβρου, Κοζάνης, Δομοκού, τις ποικιλίες Σάμος, Πελασγία και Δήμητρα, ενώ οι πιο νόστιμες αλλά και ακριβοθώρητες λόγω τιμής είναι οι φακές Εγκλουβής από τη Λευκάδα.

Στην Ελλάδα καλλιεργούνται διάφορες ποικιλίες κουκιών, όπως τα Σεβίλλης με τους μακριούς καρπούς, τα πρώιμα κουκιά Xίου με τα πλατιά σπόρια, τα φούλια με τους μικρούς καρπούς, κ.ά.
Τέλος, μια ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στην πράσινη Ροβίτσα, τα Λούπινα Μεσσηνίας και την πολύ εκλεκτή Φάβα Σαντορίνης, ένα επίσης ελληνικό, gourmet προϊόν με πλούσια γεύση, που χρειάζεται μόνο ελαιόλαδο και ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι.

Όσπρια: η δύναμή σου

Ποίημα

Ποίημα της μαθήτριας Αλίνα Μούκου

ΖΩΓΡΑΦΙΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΟΣΠΡΙΑ

Οι μαθητές εμπνέονται και ζωγραφίζουν για τα όσπρια στα πλαίσια του μαθήματος της οικιακής οικονομίας